آزمون هوش هیجانی شات (SEIS) یک ابزار خودگزارشی 33 سؤالی است که برای سنجش توانایی‌های هیجانی بر پایه مدل سالووی و مایر طراحی شده است.
بازه سنی 15 تا 99 سال
توضیحات تکمیلی
آزمون هوش هیجانی شات (Schutte Emotional Intelligence Scale – SEIS) یکی از معتبر ترین ابزار های خود گزارشی برای سنجش هوش هیجانی است که بر اساس مدل سالووی و مایر طراحی شده و شامل 33 گویه با مقیاس لیکرت پنج درجه ای است. این آزمون توانایی فرد در ادراک، تنظیم و بهره برداری از هیجانات خود و دیگران را ارزیابی می‌کند. این آزمون به دلیل سادگی، سرعت اجرا و روایی علمی بالا، در حوزه های بالینی، آموزشی، شغلی و پژوهشی کاربرد گسترده ای دارد.
معرفی تست
تاریخچه
تست هوش هیجانی شات (Schutte Emotional Intelligence Scale – SEIS) در سال 1998 توسط نیکول شات و همکارانش از دانشگاه نیو انگلند استرالیا طراحی شد. این ابزار بر پایه مدل اولیه هوش هیجانی سالووی و مایر ساخته شده و به عنوان یکی از نخستین پرسشنامه های خودسنجی در این حوزه معرفی گردید.
پس از انتشار اولیه، این پرسشنامه با عنوان SEIS یا SREIT شناخته شد و نسخه رایج آن شامل 33 گویه است. اگرچه ساختار اصلی آن ثابت مانده، مطالعات مختلف تلاش کرده اند نسخه های کوتاه تر یا چند بعدی از آن استخراج کنند، اما نسخه 33 سؤالی همچنان پرکاربرد ترین فرم این ابزار به شمار می رود.
هدف
هدف اصلی از ساخت این تست، ارائه ابزاری معتبر و ساده برای سنجش خود ادراکی افراد از جمله توانایی درک، تنظیم و ابراز هیجان نسبت به توانایی های هیجانی شان بود؛ این ابزار در پاسخ به نیاز پژوهشگران و درمانگران برای سنجشی قابل اعتماد از هوش هیجانی در موقعیت های پژوهشی و بالینی طراحی شده است.
ساختار آزمون
تعداد سوالات و زمان اجرا
آزمون شات شامل 33 سؤال است که پاسخ دهی به آن معمولاً بین 7 تا 10 دقیقه زمان می برد.
مقیاس‌ها و زیرمقیاس ها
در نسخه اولیه تست شات، یک ساختار تک عاملی برای هوش هیجانی پیشنهاد شد، اما پژوهش های بعدی ساختار چهار عاملی زیر را پیشنهاد کرده اند که در نسخه های تحلیلی تر استفاده می شود:
- ادراک هیجان (Perception of Emotion)؛ توانایی فرد برای شناسایی و درک هیجانات در خود و دیگران؛ این مؤلفه به تشخیص صحیح حالات هیجانی چهره، کلام و موقعیت اشاره دارد.
- مدیریت هیجان در خود (Managing Own Emotions)؛ توانایی تنظیم، مهار و هدایت هیجانات شخصی، به ویژه در موقعیت های تنش زا یا چالش برانگیز.
- مدیریت هیجان در دیگران (Managing Others’ Emotions)؛ توانایی تعامل مؤثر با دیگران از طریق درک و پاسخ مناسب به هیجانات آن‌ها، با هدف ایجاد همدلی و ارتباط سازنده.
- کاربرد هیجان برای تسهیل عملکرد (Utilizing Emotion)؛ به توانایی استفاده از هیجانات برای بهبود تفکر، تصمیم گیری، حل مسئله و خلاقیت اشاره دارد.
در برخی پژوهش ها، ساختار سه عاملی یا پنج عاملی نیز پیشنهاد شده، اما چهار عاملی فوق بیشترین اعتبار تجربی را دارد.
روش نمره گذاری
تمام سؤالات آزمون بر اساس مقیاس لیکرت پنج درجه ای (از 1 = کاملاً مخالفم تا 5 = کاملاً موافقم) نمره گذاری می شوند. برخی گویه ها به صورت معکوس شونده نمره گذاری می شوند تا از سوگیری پاسخ دهی کاسته شود.
نمره نهایی از مجموع نمرات آیتم ها یا به تفکیک زیرمقیاس ها به دست می آید و می تواند به صورت خام یا نمره استانداردz یا T تفسیر شود.
نمونه سؤال
سؤال 1: وقتی که با دیگران صحبت می کنم، نسبت به مشکلات خودم هشیار هستم.
این سؤال به زیرمقیاس «مدیریت هیجان در خود» مربوط است و پاسخ دهی به آن از طریق طیف لیکرت پنج درجه ای صورت می گیرد (کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم).